روایت: زمانی که علما شرار خلق می‌شوند

اَلْإِمَامِ اَلْحَسَنِ اَلْعَسْكَرِيِّ عَلَيْهِ‌السَّلاَمُ أَنَّهُ قَالَ لِأَبِي هَاشِمٍ اَلْجَعْفَرِيِّ: يَا أَبَا هَاشِمٍ! سَيَأْتِي زَمَانٌ عَلَى اَلنَّاسِ وُجُوهُهُمْ ضَاحِكَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ وَ قُلُوبُهُمْ مُظْلِمَةٌ مُتَكَدِّرَةٌ، اَلسُّنَّةُ فِيهِمْ بِدْعَةٌ وَ اَلْبِدْعَةُ فِيهِمْ سُنَّةٌ، اَلْمُؤْمِنُ بَيْنَهُمْ مُحَقَّرٌ وَ اَلْفَاسِقُ بَيْنَهُمْ مُوَقَّرٌ، أُمَرَاؤُهُمْ جَاهِلُونَ جَائِرُونَ وَ عُلَمَاؤُهُمْ فِي أَبْوَابِ اَلظَّلَمَةِ [سَائِرُونَ]، أَغْنِيَاؤُهُمْ يَسْرِقُونَ زَادَ اَلْفُقَرَاءِ وَ أَصَاغِرُهُمْ يَتَقَدَّمُونَ عَلَى اَلْكُبَرَاءِ وَ كُلُّ جَاهِلٍ عِنْدَهُمْ خَبِيرٌ وَ كُلُّ مُحِيلٍ عِنْدَهُمْ فَقِيرٌ، لاَ يُمَيِّزُونَ بَيْنَ اَلْمُخْلِصِ وَ اَلْمُرْتَابِ، لاَ يَعْرِفُونَ اَلضَّأْنِ مِنَ اَلذِّئَابِ، عُلَمَاؤُهُمْ شِرَارُ خَلْقِ اَللَّهِ عَلَى وَجْهِ اَلْأَرْضِ لِأَنَّهُمْ يَمِيلُونَ إِلَى اَلْفَلْسَفَةِ وَ اَلتَّصَوُّفِ وَ اَيْمُ اَللَّهِ إِنَّهُمْ مِنْ أَهْلِ اَلْعُدُولِ وَ اَلتَّحَرُّفِ، يُبَالِغُونَ فِي حُبِّ مُخَالِفِينَا وَ يُضِلُّونَ شِيعَتَنَا وَ مُوَالِيَنَا، إِنْ نَالُوا مَنْصَباً لَمْ يَشْبَعُوا عَنِ اَلرِّشَاءِ وَ إِنْ خُذِلُوا عَبَدُوا اَللَّهَ عَلَى اَلرِّيَاءِ، أَلاَ إِنَّهُمْ قُطَّاعُ طَرِيقِ اَلْمُؤْمِنِينَ وَ اَلدُّعَاةُ إِلَى نِحْلَةِ اَلْمُلْحِدِينَ فَمَنْ أَدْرَكَهُمْ فَلْيَحْذَرْهُمْ وَ لْيَصُنْ دِينَهُ وَ إِيمَانَهُ، ثُمَّ قَالَ: يَا أَبَا هَاشِمٍ! هَذَا مَا حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ آبَائِهِ عن جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِمُ السَّلاَمُ وَ هُوَ مِنْ أَسْرَارِنَا فَاكْتُمْهُ إِلاَّ عَنْ أَهْلِهِ.

امام حسن عسکری علیه‌السلام به ابوهاشم جعفری فرمود: ای اباهاشم! بر مردم زمانی فرا می‌رسد که چهره‌هایشان شادمان اما قلبهایشان تیره و تاریک است. سنت در میان آن‌ها بدعت است و بدعت در میان آن‌ها سنت است. مؤمن در میان آن‌ها حقیر است و فاسق در میان آن‌ها محترم است. امیران آن‌ها جاهل و ستمگرند و علمای آن‌ها به درِ خانه ظلمه می‌روند. ثروتمندان آن‌ها توشه فقرا را می‌دزدند و کوچکترهای آنها از بزرگان پیشی می‌گیرند. هر جاهلی نزد آن‌ها آگاه است و هر بدهکاری نزد آنها فقیر است. هیچ فرقی میان مخلص و بدگمان قائل نیستند و گوسفند را از گرگ‌ها تشخیص نمی‌دهند. علمای آن‌ها بدترین خلق خدا روی زمین هستند؛ زیرا آن‌ها تمایل به فلسفه و تصوف دارند و سوگند به خدا که همانا آنان از اهل عدول و انحراف هستند؛ در دوستی مخالفین ما مبالغه می‌کنند و شیعیان و محبان ما را گمراه می‌کنند؛ اگر به منصبی دست یابند از رشوه سیر نمی‌شوند و اگر تنها بمانند خدا را برای ریا عبادت می‌کنند. آگاه باشید که آنان راهزنان مؤمنین و دعوت کنندگان به آیین کافران هستند؛ پس هر کسی که آنان را درک کرد از آنان برحذر باشد و دین و ایمان خویش را حفظ کند. سپس فرمود: ای اباهاشم! این چیزی است که پدرم از پدرانش از امام صادق علیهم السلام نقل کرده و این از اسرار ماست، پس آن را جز از اهل آن مخفی کن.

مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۱۱، ص۳۸۰ و إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج۴، ص۲۰۴

***

امام حسن عسکری علیه‌السلام: ...قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: شِرَارُ عُلَمَاءِ أُمَّتِنَا اَلْمُضِلُّونَ عَنَّا، اَلْقَاطِعُونَ لِلطُّرُقِ إِلَيْنَا، اَلْمُسَمُّونَ أَضْدَادَنَا بِأَسْمَائِنَا، اَلْمُلَقِّبُونَ أَنْدَادَنَا بِأَلْقَابِنَا، يُصَلُّونَ عَلَيْهِمْ وَ هُمْ لِلَّعْنِ مُسْتَحِقُّونَ وَ يَلْعَنُونَّا وَ نَحْنُ بِكَرَامَاتِ اَللَّهِ مَغْمُورُونَ وَ بِصَلَوَاتِ اَللَّهِ وَ صَلَوَاتِ مَلاَئِكَتِهِ اَلْمُقَرَّبِينَ عَلَيْنَا عَنْ صَلَوَاتِهِمْ عَلَيْنَا مُسْتَغْنُونَ، ثُمَّ قَالَ: قِيلَ لِأَمِيرِاَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ‌السَّلاَمُ: مَنْ خَيْرُ خَلْقِ اَللَّهِ بَعْدَ أَئِمَّةِ اَلْهُدَى وَ مَصَابِيحِ اَلدُّجَى؟ قَالَ: اَلْعُلَمَاءُ إِذَا صَلَحُوا. قِيلَ: وَ مَنْ شَرُّ خَلْقِ اَللَّهِ بَعْدَ إِبْلِيسَ وَ فِرْعَوْنَ وَ نُمْرُودَ وَ بَعْدَ اَلْمُتَسَمِّينَ بِأَسْمَائِكُمْ وَ بَعْدَ اَلْمُتَلَقِّبِينَ بِأَلْقَابِكُمْ وَ اَلْآخِذِينَ لِأَمْكِنَتِكُمْ وَ اَلْمُتَأَمِّرِينَ فِي مَمَالِكِكُمْ؟ قَالَ: اَلْعُلَمَاءُ إِذَا فَسَدُوا، هُمُ اَلْمُظْهِرُونَ لِلْأَبَاطِيلِ، اَلْكَاتِمُونَ لِلْحَقَائِقِ وَ فِيهِمْ قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ "أُولٰئِكَ يَلْعَنُهُمُ اَلله وَ يَلْعَنُهُمُ اَللاّٰعِنُونَ إِلاَّ اَلَّذِينَ تٰابُوا"

امام حسن عسکری علیه‌السلام: ...رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بدترین علمای امّت ما، گمراه کنندگان مردم از ما و قطع کنندگان راه‌های به سوی ما هستند. آنها اسم‌های ما را بر دشمنان ما می‌گذارند و القاب ما را به کسانی که مشابه ما قرار دادند می‌دهند و بر آنها درود می‌فرستند، حال آن كه آنها مستحق لعنت هستند و بر ما لعنت می‌‌کنند، حال آن كه ما در كرامات خداوند غوطه‌وریم و با صلواتی که خدا و ملائکه مقرب بر ما می‌فرستند، از صلواتی که آنها بر ما بفرستند بی‌نیازیم. سپس فرمود: به امیرمؤمنان علی علیه‌السلام عرض كردند: بهترین خلق خدا پس از امامان هدایتگر و چراغ‌های تاریكی چه كسانی هستند؟ فرمود: علما، آن‌گاه كه اصلاح شوند. عرض كردند: و بدترین خلق خدا بعد از ابلیس و فرعون و نمرود و بعد از آنهایی كه خود را به نام‌های شما می‌نامند و القاب شما را بر خود می‌گذارند و جای شما را می‌گیرند و در سرزمین‌های شما فرمانروایی می‌كنند چه كسانی هستند؟ فرمود: علما، آن‌گاه كه فاسد شوند، آنها آشکارکنندگان باطل‌ها و پنهان كنندگان حقیقت‌ها هستند. خداوند عزوجل در مورد این‌ها فرمود: «أُولَئِكَ یَلعَنُهُمُ اللّهُ وَیَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ إِلاَّ الَّذِینَ تَابُواْ»: آنان را خدا و لعنت ‌كنندگان لعنت می‌كنند، مگر كسانی كه توبه كنند.

احتجاج طبرسی، ج۲، ص۴۵۶ و تفسیر روایی البرهان، ذیل تفسیر آیه ۷۸ سوره بقره و تفسیر امام حسن عسكری علیه‌السلام، ص ۲۹۹، ح ۱۴۳- ۱۴۵

[ فهرست روایات ]

صفحاتی که به این روایت ارجاع داده‌اند